Wil je als leerkracht je leerlingen stimuleren en helpen om kwalitatieve verslagen te schrijven? Zijn er bij jou op school leerlijnen voor vakleerkrachten met betrekking tot taalvaardigheden?
Waarom?
"Elke leerkracht is een taalleerkracht"
Onder dit motto proberen we als leraren in al onze lessen en vakken aan de taalontwikkeling van de leerlingen te werken. Elke leerling en leerkracht werkt nu eenmaal met vaktaal, geeft instructies met schooltaalwoorden en begeleidt leerlingen met behulp van taal doorheen hun leerproces. Als vakleerkracht is het faciliteren van taalontwikkeling een enorme uitdaging. In deze blogpost reiken we je concrete documenten aan om te bouwen aan taalgericht vakonderwijs.
Hoe?
Leerlingen leren in het vak Nederlands teksten verwerken op een gestructureerde manier, ze leren teksten analyseren en opstellen. Aangezien deze vaardigheden en kennis aan het vak Nederlands gelinkt is, nemen leerlingen dit niet altijd mee naar de volgende les. We spreken hier van een gebrek aan transfer. Er is sprake van effectieve transfer wanneer leerlingen hetgeen ze in een bepaalde situatie geleerd hebben, kunnen toepassen in een nieuwe situatie. Als vakleerkracht kunnen we transfer van taalvaardigheden en tekstverwerking faciliteren door dezelfde methodieken en vaktaal te gebruiken als je collega’s Nederlands.
Hieronder hebben we voor jou een concrete methodiek uitgewerkt.
Wat?
Wanneer je leerlingen een tekst moeten verwerken, gebruik dan de onderstaande vragen om de opdracht (lezen, luisteren, schrijven en spreken) te kaderen:
- Wat is het onderwerp?
- Wat is het tekstdoel?
- Wat is de tekstsoort?
- Wat is het teksttype?
- Wie is het doelpubliek?
Daarna ga je met je leerlingen dieper in op de tekststructuur. Hiervoor kan je gebruik maken van ons overzicht. Spreek je collega Nederlands aan op school om het overzicht aan te passen aan jouw context. In het derde jaar wordt bijvoorbeeld nog niet altijd gesproken van tekststructuren maar eerder van tekstverbanden.
Je kan het vragenschema aanpassen op basis van je leerdoelen, de leeftijd van de leerlingen, de opdracht of de taalvaardigheid. Maak de opdracht uitdagender door de vragen breed te houden of geef leerlingen een aantal concrete handvaten door de vragen aan te passen op basis van je verwachtingen. Bespreek dit opnieuw met je collega’s om op die manier horizontaal en verticaal met elkaar af te stemmen.
Aan de slag
Het bijgevoegde document bevat een sjabloon om taalgericht vakonderwijs toe te passen binnen een specifiek kader. Het sjabloon is zo opgesteld dat je met minimale aanpassingen elk vragenschema en elke instructie kan aanpassen aan je eigen noden. Zorg er wel voor dat de woorden die je gebruikt ook voldoende ondersteund zijn met andere bronnen. Voorzie bijvoorbeeld een link naar een overzicht van tekstdoelen, -soorten en vormen of een overzicht naar een lijst met signaalwoorden. Wanneer je dit document deelt in een Google Classroom of Microsoft OneNote dan zal je alle leerlingen gelijktijdig kunnen opvolgen en efficiënt van feedback kunnen voorzien.
Download het algemene sjabloon hier
Liever een concreet voorbeeld? In dit document werd het sjabloon toegepast op een wetenschappelijk verslag!